آب ژاول Bleach

آب ژاول، بلیچ، سفیدکننده و یا وایتکس همه اشاره به یک معنی دارند و آن معنی چیزی نیست جز سفید کردن و گندزدایی که بیشتر در مورد پارچه‌ها و لباس‌ها به کار می‌رود. البته آب ژاول تنها لغتی مصطلح در ایران است و در اکثر دنیا از واژه Bleach برای سفیدکننده استفاده می‌شود. خرید آب ژاول عمدتا برای گندزدایی و ضدعفونی کردن در مقیاس‌های صنعتی و خانگی انجام می‌گیرد. وقتی صحبت از خرید آب ژاول است عموما فرمول شیمیایی سدیم هیپوکلریت NaOCl مدنظر ماست. این ترکیب شیمیایی در ۱۸ درجه سانتی‌گراد ذوب شده و در ۱۰۱ درجه سانتی‌گراد می‌جوشد و به طور کلی اگر در معرض نور و حرارت قرار گیرد خاصیت خود را از دست خواهد داد.
سفیدکننده‌ها خواص ضد باکتریایی (ضد میکروبی) گسترده‌ای دارند و برای ضد عفونی و استریلیز کردن، بسیار مفید واقع می‌شوند به طور مثال آب ژاول برای از بین بردن باکتری‌ها، ویروس‌ها و جلبک‌ها در محیط استخر کاربرد دارد و همچنین در حذف علف‌های هرز، حذف کپک و سفید کردن پالپ‌های چوب از آن استفاده می‌شود. بعضی از سفیدکننده‌ها اکساینده و بعضی کاهنده هستند و تقریبا تمام آن‌ها قابلیت ترکیب با رنگدانه‌های طبیعی و حذف آن‌ها را از محیط تماس دارند. تماس سفید‌کننده با پوست و چشم خطرناک است و باعث آسیب به آن‌ها خواهد شد. همچنین تنفس آن‌ها به مدت طولانی در غلظت کم علائم مسمومیت ایجاد خواهد کرد و در غلظت‌های بالا باعث آسیب به سیستم تنفسی خواهد شد.

خواص آب ژاول

وایتکس یا آب ژاول با فرمول شیمیایی NaOCl، NaClO و ClNaO مایعی بی‌رنگ و یا سبز متمایل به زرد با بوی آزاردهنده کلر است که وزن مولکولی برابر با ۷۴,۴۴۲ گرم بر مول دارد. دانسیته آن بسیار به آب نزدیک و برابر ۱.۱۱ گرم بر سانتیمتر مکعب است. آب ژاول پنج آبه در ۱۸ درجه سانتی‌گراد ذوب شده و در ۱۰۱ درجه سانتی‌گراد در فشار اتمسفر جوشیده و تجزیه خواهد شد. آب ژاول در صفر درجه سانتی‌گراد به میزان ۲۹.۳ گرم در صد میلی‌لیتر آب حل شده و دارای سه اتم سنگین با دو پیوند کووالانسی است.

هیپوکلریت بدون آب به شدت در حضور هوا ناپایدار است مگر اینکه با هیدروکسید سدیم ترکیب شود. این ترکیب هنگام تجزیه گازهای خطرناک Na۲O و HCl تولید می‌کند که قابلیت انفجار دارد. معمولا هیپوکلریت پنج آبه به علت پایدار بودن بیشتر و عدم قابلیت انفجار بیشتر مورد استفاده قرار داشته و به صورت دی هیپوکلریت ده آبه به صورت تجاری پخش می‌شود. شکل کریستالی ترکیب شیمیایی آب ژاول ارتورومبیک است و به سرعت در دمای اتاق تجزیه و تبخیر می‌شود، اما در دمای ۷ درجه تنها ۱ درصد بعد از یک سال تجزیه و تبخیر خواهد داشت و در دمای ۴ درجه سانتی‌گراد پس از دو سال دست نخورده باقی خواهد ماند.

کاربرد های آب ژاول چیست؟

همان هیپوکلریت سدیم به طور گسترده در صنعت و مصارف خانگی استفاده می شود. از کاربرد های این ماده پر مصرف می توان به: بخش کشاورزی، صنایع شیمیایی، صنایع رنگ و آهک سازی، صنایع غذایی، صنایع شیشه ، صنعت کاغذ سازی، صنایع دارویی و بهداشتی، صنعت سیمان سازی و فرایند دفع زباله و …. اشاره کرد. در صنعت نساجی از آب ژاول برای رنگ بری و سفید کردن نخ استفاده می کنند. گاهی اوقات آب ژاول به فاضلاب های صنعتی اضافه می شود تا بوی بد این ها را از بین ببرد. هیپوکلریت سدیم در خنثی سازی گازهای سمی و خطرناکی چون سدیم هیدروژن(SH) و آمونیاک(NH3) نیز استفاده می شود. آب ژاول به طور گسترده ای نیز در خانه و منازل استفاده می شود که عمده آن به منظور تمیز کردن سطوح و ضدعفونی کردن سرویس های بهداشتی و وسایل منزل می باشد.

آب ژاول کاربرد های فراوانی دارد . در ادامه سعی برآن داریم به طور کلی به مهمترین کاربرد آب ژاول اشاره کنیم :

• با استفاده از این ماده ی شیمیایی می توان برخی از بیماری های پوستی را درمان کرد به طور مثال از دیرباز برای درمان اگزما از آن استفاده می شد تاکنون دلیل خاص و علمی برای این امر ذکر نشده است ولی با توجه به این موضوع که تماس بیش از حد آب ژاول می تواند برای پوست آسیب برساند جالب است که از آن برای درمان بیماری های پوستی استفاده شود .
• در دندانپزشکی نیز از آب ژاول به طور عمده برای درمان کانال ریشه استفاده می شود زیرا این ماده ی شیمیایی از عفونت باکتری ها جلوگیری می کند و همچنین بافت مرده را به طور کامل در خود حل می کند .
• در سیستم فاضلاب شهری نیز امروزه می توان به طور قابل ملاحظه از این ماده ی باارزش استفاده کرد . صنایعی که به تصفیه ی فاضلاب می پردازند به طور جدی از آب ژاول برای ضدعفونی استفاده می کنند . سیانید موجود در انها در اثر واکنش با این ماده ی شیمیایی به ترکیبی با درصد سمی پایین تبدیل می شود .
• به طور کلی آب ژاول برای از بین بردن بو در محیط های مختلف کارایی دارد .
• از آنجا که آب ژاول خواص اکسید کنندگی بالایی دارد به سادگی می تواند کثیفی ها را در خود حل کند به همین دلیل کارایی اصلی آن تمیز کردن می باشد .در بیشتر مواقع نیز می توان از آن برای پاک و تمیز کردن دستگاه لباس شویی استفاده کرد .
• در بیمارستان ها و هتل ها به طور عمده از آب ژاول برای ضدعفونی کردن استفاده می شود زیرا تمام میکروب ها و باکتری ها را به طور کامل از بین می برد.

 

برای کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره رایگان در مورد آب ژاول با آفتاب شیمی در ارتباط باشید.

 

فرمول شیمیایی

NaOCl , NaClO , ClNaO