تری سدیم فسفات Trisodium phosphate
تری سدیم فسفات TSP یک ترکیب معدنی است دارای فرمول شیمیایی Na3PO4 می باشد. شکل ظاهری این ماده، پودری سفید با کریستال های بی رنگ است که در آب حل می شود و محلول آبی آن قلیایی است. نام های دیگر آن تری فسفات سدیم، پنتا سدیم تری فسفات، STPP، نرم کننده آب و پالاینده شکر است. دمای ذوب این ترکیب ۷۳۵ درجه‌ی سانتی گراد است و انحلال‌پذیری آن در آب، در دمای صفر درجه‌ی سیلسیوس ۱.۵gr/100.ml است. تری سدیم فسفات یک ترکیب شیمیائی امولسیون کننده می‌باشد.
تری سدیم فسفات یک ماده قلیائی قوی با pH معادل ۱۲ است که در صنایع غذائی به وفور استفاده می‌شود. از این ماده شیمیایی برای بهبود بافت پنیر و حفظ لزجت شیر و جلوگیری از جدا شدن فاز آبی در شیر منجمد استفاده می‌شود. همچنین این ماده در تولید لاستیک، شوینده‌ها و چاپ عکس کاربرد دارد. در پودرهای لباسشویی باعث از بین رفتن سختی آب می‌شود. این ماده به عنوان مواد نگهدارنده نیز گزینه خوبی به حساب می‌آید.
این ماده به عنوان رطوبت گیر نیز کاربرد فراوانی دارد. تری سدیم فسفات معمولاً به عنوان یک افزودنی غذایی استفاده می‌شود. همچنین به عنوان یک عامل چربی، یک پاک‌کننده لکه و یک عامل پاک‌کننده عمل می‌کند. تری سدیم فسفات به دلیل نگرانی‌های زیست‌محیطی در صابون‌های مصرفی و مواد شوینده مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.
کاربردهای تری سدیم فسفات
تری سدیم فسفات کاربرد های فراوانی در صنایع مختلف دارد از جمله:
- در گرفتن سختی آب به خصوص در پودرهای لباس شویی
- در تولید مواد شوینده مورد استفاده قرار می گیرد
- در صنعت تصفیه آب کاربرد دارد
- تری سدیم فسفات در صنایع سرامیک سازی مورد استفاده قرار می گیرد
- در صنایع معدنی به کار می رود
- از این ترکیب در صنایع تولید کاغذ استفاده می شود
- در صنایع پتروشیمی و نیروگاه ها کاربرد دارد
- در صنعت داروسازی کاربرد دارد
- در صنایع غذایی به عنوان ماده افزودنی خوراکی برای نگهدارنده رطوبت استفاده می شود
- در صنایع بهداشتی به عنوان مواد شوینده، در خمیر دندان ها و برای گرفتن سختی آب استفاده می شود
- در تولید لاستیک کاربرد دارد
- برای چاپ عکس استفاده می شود
انواع کاربرد تری سدیم فسفات در صنایع مختلف:
۱. تری سدیم فسفات صنعتی
تری سدیم فسفات صنعتی با ۱۲ مولکول آب تبلور ارائه می‌شود که در بسیاری از صنایع از جمله تصفیه آب – دیگ‌های بخار (تبخیر) ، صنایع پودرهای لباس شویی ، تمیز کردن عامل در آبکاری الکتریکی ، حلال رنگ در رنگرزی پارچه مورد استفاده قرار می گیرد.
جهت حداقل نمودن رسوبات فسفاتی در تجهیزات قبل از دیگ بخار بهتر است فسفات مستقیما به داخل دیگ بخار تزریق گردد. تزریق مواد قلیائی به قسمت های قبل از دیگ بخار، حداقل اقدامی است که برای کنترل خوردگی صورت می گیرد.
۲. تری سدیم فسفات در ﺻﻨﺎﯾﻊ غذایی
تری سدیم فسفات خوراکی بصورت پودر سفید صدفی و کاملا خالص می‌باشد و این پودر کاملا خالص بسیار مناسب برای مصارف خوراکی و بهداشتی است. از تری سدیم فسفات خوراکی به عنوان نگه دارنده نیز استفاده می‌شود و در مصارف گوشت و کنسروها نیز مصرف می‌شود.
عملکرد اصلی تری سدیم فسفات تنظیم مقادیر اسیدی است. معمولاً در غلات خشک‌شده، اکسترود شده وجود دارد. همراه با سایر فسفات‌ها، رنگ‌دانه غلیظ را تغییر می‌دهد و غنی‌سازی فسفر را فراهم می‌کند. این ماده شیمیایی معمولاً در پنیر به عنوان امولسیفایر موجود است. گاهی اوقات نیز به عنوان یک مکمل تغذیه‌ای به منظور بهبود عملکرد در ورزش استفاده می‌شود. بدن با تری سدیم فسفات بارگیری می‌کند. به طور بالقوه می‌تواند باعث افزایش میزان اسید لاکتیک در ماهیچه‌ها شود و میزان تولید قدرت و حداکثر جذب اکسیژن را افزایش دهد.
تری‌سدیم فسفات و سایر مواد افزودنی فسفات‌سدیم در صنایع غذایی استفاده چندگانه می‌کنند و در بسیاری از محصولات آماده شده از نظر تجاری یافت می‌شوند. آنها برای کاهش اسیدیته و بهبود بافت در غذاها مانند محصولات پخته‌شده و گوشت استفاده می‌شود. آنها همچنین به عنوان مواد معطر در محصولات پخته عمل می‌کنند، به این معنی که آنها به افزایش خمیر و حفظ فرم آن کمک می‌کند.
تری‌سدیم‌فسفات یکی از عناصر محبوب در نان، کیک و مخلوط کیک است. این ماده نیز اغلب به محصولات گوشت و غذاهای دریایی مانند بیکن، سوسیس، گوشت و کنسرو ماهی تن اضافه می‌شود تا به حفظ رطوبت، افزایش عمر مفید و جلوگیری از خرابی کمک کند. علاوه بر این، افزودنی تری فسفات سدیم، باعث می‌شود تا سطوح pH این غذاها را از بین ببرند و از اسیدی یا قلیایی شدن جلوگیری کنند و باعث می‌شود که غذا به سرعت خراب نشود. علاوه بر این تری سدیم فسفات به عنوان مواد ضعیف‌کننده در محصولات مانند سیب زمینی پخت شده بسته بندی شده، جلوگیری از تیره شدن رنگ نارگیل و نگه داشتن روغن و آب در محصولات پنیر فرآوری شده مورد مصرف قرار می گیرد.
۳. تری سدیم فسفات در ﺻﻨﺎﯾﻊ دارو سازی
از این ماده برای مصارف داروئی جهت تنظیم غلظت سرمی کلسیم، اثر بافری در تعادل اسید ـ باز، افزایش ترشح کلیوی یون H+ ، دفع انگل‌ها و داروهای ضد کرم سمّی، قبل یا بعد از درمان با برخی از داروهای ضد کرم، تسهیل و جمع‌آوری مدفوع جهت آزمایش‌های انگلی استفاده می‌شود.
۴. کاربرد تری سدیم فسفات در ﺻﻨﺎﯾﻊ ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ
بعنوان مواد شوینده در خمیردندان‌ها و برای گرفتن سختی آب استفاده می‌شود. عمده صنایع مصرف‌کننده تری سدیم فسفات شامل کارخانه‌های تولید مواد شوینده، صنایع تصفیه آب، صنایع غذایی، صنایع سرامیک سازی، معدنی، صنایع تولید کاغذ و صنایع پتروشیمی می‌باشد.
دلایل تداوم استفاده از TSP:
اصرار به استفاده از این ماده شیمیایی در صنایع شوینده را می توان به دلایل زیر دانست :
- سهولت در استفاده : تنها کافیست این ترکیب را با آب با نسبت درست رقیق کرده و با یک برس یا ابر شروع به از بین بردن لکه از سطح مورد نظر نمود
- عملکرد مناسب برای پاکسازی سطوح بیرونی: این ماده شیمیایی قابلیت بالایی در تمیز کردن سطوح سنگی، سیمانی ، آجری ، چوبی و … دارد.
- از بین بردن پلاک و رشد قارچ در سطوح مختلف
- آماده سازی سطوح برای رنگ آمیزی: به دلیل خاصیت پاک کنندگی بالا، این ترکیب گزینه مناسبی برای جداکردن و پاکسازی رنگ های قدیمی و پوسته شده از روی سطوح و یک دست کردن آن جهت رنگ آمیزی بهتر می باشد.
برای کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره رایگان در مورد تری سدیم فسفات با آفتاب شیمی در ارتباط باشید.
| فرمول شیمیایی | Na3PO4 |
