کلریدریک اسید Chloridric acid
اسامی دیگر: هیدروکلریک اسید، جوهر نمک ، کلریدریک اسید ، هیدروژن کلراید
اسید کلریدریک یا هیدروکلریک اسید ( جوهر نمک ) یک محلول شفاف، بی‌رنگ و بسیار تند‌بو از هیدروژن کلراید در آب با فرمول شیمیایی HCl است. یک اسید معدنی بسیار خورنده و اسیدی با کاربردهای صنعتی فراوان است. این اسید به دلیل اینکه جز مواد شیمیایی پایه محسوب می‌شود کاربرد بسیار گسترده‌ای دارد. گاز اسید کلریدریک بی‌رنگ با بوی تند و با طعم اسیدی و از هوا سنگین تر است. این ماده به آسانی تبدیل به مایع شده و در حالت مرطوب یا محلول، ماده آبی رنگ را به قرمز تبدیل می‌کند
کاربردهای کلریدریک اسید:
اسید کلریدریک در بسیاری از صنایع کاربرد فراوان دارد.
- اسید کلریدریک در تولید انواع مواد شیمیایی به عنوان ماده اولیه مورد استفاده قرار می گیرد.
- در بسیاری از پروسه های غذایی در رستوران ها جهت شستشو.
- شستشو و اسید شویی فلزات
- خنثی سازی ترکیبات آلکالین
- خنثی سازی ضایعات فلزات
- احیا اوره
- جهت قطعه شویی (اسید شویی) فولاد : یکی از مهم ترین کاربردهای اسید کلریدریک در صنعت در اسید شویی فولاد است تا زنگ (اکسید آهن) را از روی سطح آهن یا فولاد قبل از ورود آن ها به واکنش های بعدی مثل اکستروژن ، گالوانی کردن و دیگر تکنیک ها، بزداید. اسید کلریدریک در کیفیت فنی با غلظت ۱۸% رایج ترین عامل اسید شویی فولاد های کربنی است.
- در تولید انواع ترکیبات غیر آلی به عنوان ماده اولیه : محصولات زیادی طی یک واکنش اسید و باز توسط کلریدریک اسید و مواد شیمیایی در گیر با آب تولید می شوند.
- ماده اولیه در پرداخت چرم
- اسید کلریدریک به عنوان پاک کننده ها و شوینده های خانگی و صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد.
- صنعت راه سازی و ساختمان سازی.
- جهت جرم گیری کاشی و سرامیک.
- اسیدی کردن چاه های نفت.
- در تولید ترکیبات آلی به عنوان ماده اولیه : از دیگر کاربردهای اسید کلریدریک تولید ترکیبات آلی، مثل وینیل کلراید است. معمولا این کار استفاده ای غیر آزاد است.
- برداشتن رسوب بویلرها و تمیز کردن آنها.
- کنترل ph و خنثی سازی : اسید کلریدریک برای تنظیم اسیدی بودن در خلوص مورد نیاز صنایع غذایی ، دارویی ، آشامیدنی به کار می رود.
- تهیه اتیلن دی کلراید به عنوان ماده اولیه.
- خالص سازی نمک طعام.
- نظافت و خانه داری به عنوان شوینده.
نکات ایمنی اسید کلریدریک
آتش سوزی
- به تنهایی غیر قابل انفجار و غیر قابل اشتعال است.
- اما در تماس با فلزات باعث خوردگی شده و گاز هیدروژن تولید می کند . اگر هیدروژن تولیدی با هوا ترکیب شود احتمال وقوع انفجار می رود.
- جهت اطفا حریق می‌‌توان از اسپری آب برای خنک کردن ظروف محتوی این ماده استفاده کرد.
تماس با چشم
- غلظت بخارات، میست و قطرات این ماده می‌تواند سبب تحریکات شدید، سوختگی و کوری چشم شود.
- درصورت وقوع،سریعا چشم‌های آلوده را به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه با آب ولرم شستشو داده، پلک‌ها باز نگه داشته شوند و به پزشک مراجعه شود.
- نحوه حفاظت: از عینک های مخصوص کار با مواد شیمیایی استفاده شود.
خوردن
- می‌تواند سبب زخم‌های خورنده در دهان، گلو، مری و شکم شود. علایم آن شامل سختی در قورت دادن، عطش، استفراغ و حالت تهوع، اسهال، صدمات شدید، اغما و مرگ است.
- هرگز به فردى که بیهوش است چیزى نخورانید. درصورت هوشیارى فرد دهان وى را با آب تمیز شستشو داده و فرد را وادار به استفراغ نکنید. به فرد هوشیار ۲۴۰ تا ۳۰۰ میلى‌لیتر آب بخورانید. درصورت امکان، پس ازخوردن آب به فرد شیر دهید. اگر استفراغ به صورت طبیعى اتفاق افتاد دوباره به فرد آب داده و به پزشک مراجعه شود.
تماس با پوست
- می‌تواند سبب تحریکات شدید پوستی، قرمزی، تاول و درد و سوختگی و صدمات پوستی شود.
- در صورت وقوع،سریعا موضع آلوده را با آب ولرم به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه شستشو داده و به پزشک مراجعه شود.
- نحوه حفاظت: دستکش، لباس و کفش مقاوم در برابر مواد شیمیایی.
تنفس
- محلول این ماده بسیار خورنده است و تاثیرات آن بستگی به غلظت و مدت زمان تماس دارد. بخارات این ماده می‌تواند سبب تحریکات شدید بینی، زخم گلو، انسداد، سرفه و سختی شود. در مدت مواجهه با این ماده زخم در بینی و گلو ایجاد می‌شود.
- فرد را به هواى آزاد برده. علایم مسمومیت با این ماده ۴۸ ساعت پس از مواجهه نمایان مى‌شود. به پزشک مراجعه شود.
- نحوه حفاظت: از ماسک مناسب استفاده شود.
برای کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره رایگان در مورد کلریدریک اسید با آفتاب شیمی در ارتباط باشید.
| فرمول شیمیایی | HCl in (H2O) |
| چگالی | ۱.۱۸g/cm3 |
| دمای ذوب | −۲۷٫۳۲ C |
| نقطه جوش | ۱۰۸ C |
| شکل ظاهری | مایع شفاف ، بی رنگ و با بوی تند |
